Film krótko wyjaśniający czym jest Open Access.

Dziś szaro i buro na świecie, więc zasiadłam do laptopa i z przyjemnością stworzyłam krótkometrażowy ;) film wyjaśniający czym jest Open Access.

Broszura dotycząca promocji otwartego dostępu.

W ubiegłym roku, w ramach tygodnia Open Access (21-27 października 2013), brałam udział w warsztatach organizowanych przez ICM. 
Na stronie CeONu dostępna jest już od jakiegoś czasu broszura, dotycząca promocji otwartego dostępu. 

Jej treść jest owocem naszej pracy na warsztatach. 

Znajdziecie tu krótkie (jak to w broszurze) informacje o tym, czym jest Open Access? Kogo mogą interesować otwarte publikacje? Jakie są obawy, przekonania i wyobrażenia na temat OA? Co chcemy osiągnąć promując otwartość? Jakie są korzyści publikowania w OA i wreszcie w jaki sposób docierać do różnych grup odbiorców?

Bardzo podoba mi się opracowanie graficzne tekstów. Szkoda jedynie, że na broszurze nie ma żadnego oznaczenia licencji CC. Nie wiem czy to przeoczenie, czy świadomy zabieg, żebyśmy korzystali z niej tylko na zasadzie dozwolonego użytku...?

Zakładanie profilu w Repozytorium UW.

W ramach poświątecznych remanentów ;) wrzucam film, który parę miesięcy temu zrobiliśmy z kolegą Adamem.
Film w przystępny sposób :] wyjaśnia rzecz jednak nieskomplikowaną, czyli sposób zakładania konta w Repozytorium UW.

CeON - Centrum Otwartej Nauki.

Kiedy na początku przedstawiałam Wam Repozytorium UW, wspomniałam, że jest częścią większego repozytorium - CeONu.
W tym wpisie chciałabym Wam przybliżyć sam CeON.
Centrum Otwartej Nauki stworzono z myślą o wszystkich polskich naukowcach, którzy chcą udostępniać swoje teksty w systemie open access. Jest to więc repozytorium dobrowolne. Można tam zdeponować cała książkę lub jej fragment, artykuł, wystąpienie konferencyjne, raport, albo rozprawę doktorską.
Jak czytamy na stronie:
"Repozytorium jest zgodne z opracowanym przez Open Archive Initiative (OAI) protokołem pobierania metadanych, dzięki czemu dokumenty w nim udostępnione są łatwe do odnalezienia poprzez serwisy gromadzące informacje o zasobach naukowych w formie cyfrowej. "
Tak wygląda strona główna CeONu.

CeON posiada kolekcje, w których znajdują się m. in. artykuły, doktoraty, książki i in. materiały. Po kliknięciu na daną kolekcję pojawiają się ostatnio dodane do niej teksty. Istnieje też możliwość przeszukania kolekcji za pomocą jednego okna wyszukiwawczego, albo przejrzenia kolekcji według następujących kryteriów:

• Daty wydania
• Autorzy
• Tytuły
• Tematy
• Afiliacje

Obok kolekcji znajdziemy w CeONie także Zbiory, na które składają się teksty pozyskane z instytucji należących do Uniwersytetu Warszawskiego. 

• Doktoraty UW
• Instytut Badań Literackich PAN
• Katedra Arabistyki i Islamistyki WO UW
• OBM UW
• Wydział Polonistyki UW
  • Instytut Filologii Klasycznej
  • Instytut Kultury Polskiej
  • Instytut Literatury Polskiej

Kolekcja Doktoratów UW to nic innego, jak Repozytorium UW.

Te zbiory przeszukujemy dokładnie tak samo: 

albo za pomocą takiego paska / okna wyszukiwawczego,

Szukaj w tych zbiorach i ich kolekcjach:  

albo według wyżej wymienionych kryteriów (data wydania, autor itd.).

Gdy w Google Scholar znajdziemy interesującą nas pracę doktorską, obronioną ostatnio na UW, zostaniemy przekierowani właśnie do CeONu, a nie do Repozytorium UW. 

Na początku 2014 roku w repozytorium Centrum Otwartej Nauki znajdowało się już ponad 2680 tekstów naukowych.

Ciekawie przedstawia się dostępna publicznie statystyka odsłon prac. 

Pierwsza dziesiątka najczęściej otwieranych rekordów zanotowała ponad tysiąc odsłon, a pierwsze trzy pozycje ponad dwa tysiące! Świadczy to o ogromnym zainteresowaniu tekstami naukowymi. Dla porównania najczęściej otwierany doktorat w Repozytorium UW miał do dziś ponad 1500 odsłon.

Jednak CEON to nie tylko repozytorium...

Pod adresem http://ceon.pl/pl/otwarta-nauka znajduje się Biblioteka Nauki i Agregator polskich repozytoriów. Ale tym zasobom poświęcę następny wpis.

Polskie repozytoria instytucjonalne.

W poprzednim poście zaprezentowałam dwa amerykańskie repozytoria uczelniane.
Teraz czas na polskie repozytoria, które od jakiegoś czasu prężnie się rozwijają.

1. AMUR - Repozytorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Jest to największe i najdłużej działające polskie repozytorium (platforma ruszyła w marcu 2010 r.). Zbudowane na oprogramowaniu dSpace gromadzi dorobek poznańskiego uniwersytetu. Niektóre teksty są dostępne online dla wszystkich, niektóre tylko dla zalogowanych pracowników i studentów UAM.

Liczby w nawiasach kwadratowych w zespołach AMURa informują o liczbie rekordów.

Znajdziemy tu różnorodne materiały: doktoraty, publikacje naukowe w formie artykułów i całych czasopism, materiały konferencyjne i dydaktyczne, powstałe na UAM. 

2. RUMAK - Repozytorium Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Jak czytamy na głównej stronie:

Repozytorium Uniwersytetu Mikołaja Kopernika gromadzi, przechowuje i udostępnia dokumenty cyfrowe, które są efektem prac badawczych i dydaktycznych pracowników i doktorantów UMK. Jego celem jest promowanie dorobku naukowego, badań prowadzonych na toruńskim uniwersytecie oraz wspomaganie dydaktyki. Repozytorium zawiera artykuły naukowe, sprawozdania, preprinty, raporty, materiały konferencyjne, dydaktyczne itp. Zasób zorganizowany jest wokół zespołów, które odpowiadają wydziałom i innym jednostkom uczelni.

Do 4 stycznia 2014 w repozytorium  zgromadzono 1139 prac.

3. Repozytorium Uniwersytetu Łódzkiego.
Gromadzi i udostępnia dorobek naukowy i materiały dydaktyczne UŁ. Zostało otwarte w połowie 2013 roku. Deponowane materiały podzielono na następujące kolekcje: materiały konferencyjne, materiały dydaktyczne, czasopisma naukowe, prace doktorskie, artykuły naukowe.

4. RCIN - Repozytorium Cyfrowe Instytutów Naukowych.

Tworzy go 16 instytutów Polskiej Akademii Nauk. 

1. Instytut Archeologii i Etnologii PAN
2. Instytut Badań Literackich PAN
3. Instytut Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN 
4. Instytut Biologii Ssaków PAN
5. Instytut Chemii Fizycznej PAN
6. Instytut Chemii Organicznej PAN
7. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
8. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN 
9. Instytut Historii PAN 
10. Instytut Języka Polskiego PAN
11. Instytut Matematyczny PAN
12. Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN
13. Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN
14. Instytut Slawistyki PAN
15. Instytut Technologii Materiałów Elektronicznych 
16. Muzeum i Instytut Zoologii PAN

Dostęp do części tekstów jest niestety zamknięty.

Repozytorium RCIN oparto na oprogramowaniu dLibra, które stosuje wiele bibliotek cyfrowych.

5. Repozytorium Politechniki Warszawskiej.
Jest częścią Bazy Wiedzy PW. Zawiera informacje o pracach naukowych, badawczych i wdrożeniowych, prowadzonych na PW. W bazie znajdują się też informacje o publikacjach, raportach z badań finansowanych ze środków publicznych, rozprawach doktorskich i pracach dyplomowych.

Przykłady amerykańskich repozytoriów.

Tym razem chciałabym Wam przedstawić dwa amerykańskie repozytoria uczelniane.

Zacznijmy od definicji repozytorium publikacji elektronicznych:

• jest to rodzaj cyfrowego archiwum
• gromadzi, długoterminowo przechowuje, udostępnia online intelektualny dorobek instytucji akademickiej lub naukowej
• jest również narzędziem do zarządzania i dystrybucji materiałów cyfrowych, wytworzonychw rawnych ramach danej instytucji

1. DASH, czyli repozytorium Uniwersytetu Harwarda.

Zasoby DASH można przeszukiwać na różne sposoby.

Albo wybierając konkretny wydział uniwersytetu, albo 

korzystając z panelu po prawej stronie - tradycyjnie przez 

autora, tytuł, słowa kluczowe, datę wydania.

Mamy do dyspozycji także wyszukiwanie zaawansowane.

2. Massachusetts Institute of Technology

Repozytorium MIT nie mogło nie pojawić się w tym zestawieniu. 

To ta uczelnia opracowała oprogramowanie dSpace, najpopularniejsze jeśli chodzi o tworzenie repozytoriów. 

Przeszukiwanie zasobów odbywa się na tej samej zasadzie, co w repozytorium DASH.

Należy skorzystać z panelu po lewej stronie.

Listę światowych repozytoriów można znaleźć na stronie OpenDOAR Directory od Open Access Repositories.

Niestety na tej liście znajdują się nie tylko repozytoria instytucjonalne, czyli takie, które przechowują dorobek naukowy danej instytucji. Umieszczono tu także biblioteki cyfrowe, co może być nieco mylące, bowiem w takich bibliotekach przechowuje się i prezentuje obiekty z kolekcji danej instytucji o różnej prowieniencji.

Journal of Open Access to Law - pierwsze recenzowane czasopismo na temat otwartego dostępu do prawa.

Peter Suber, o którym już wspominałam na blogu, ogłosił parę dni temu we wpisie na Google+, że pojawiło się nowe czasopismo open access. Journal of Open Access to Law to pierwsze otwarte i recenzowane czasopismo, które zajmuje się tematem otwartego dostępu do prawa i do informacji prawnej.
W swojej przedmowie, napisanej do pierwszego numeru czasopisma Peter Suber pisze, że było bardzo wiele znaczących badań i dyskusji na ten temat, ale brakowało otwartego, recenzowanego czasopisma, które w całości poświęcone byłoby temu tematowi. 

Suber w swej przedmowie adresuje JOAL do wszystkich osób, które są zainteresowane otwartym dostępem do prawa. To nie tylko naukowcy, prawnicy, sędziowie i legislatorzy, ale także dziennikarze, przedsiębiorcy, pracownicy organizacji non-profit, wreszcie wszyscy obywatele. 
Przecież samo prawo w swej istocie należy do domeny publicznej, czyli powinno być otwarte dla wszystkich. Wszak nieznajomość prawa szkodzi... Zatem każdy, kto potrzebuje informacji prawnej, powinien mieć do niej wolny dostęp. Powinien móc z niej korzystać, móc ją przeszukiwać, linkować, dodawać własne adnotacje, tłumaczyć itd.
Takie otwarcie informacji prawnej tworzy nowe możliwości dla podmiotów gospodarczych, które mogą tworzyć komercyjne narzędzia do przeszukiwania i analizowania prawa.
W swoich założeniach czasopismo JOAL ma jednocześnie otwierać dostęp do prawa i prowadzić badania nad jego otwartością.
Tak wygląda spis treści pierwszego numeru. Oczywiście wszystkie teksty są bezpłatnie dostępne online.